از میلاد تا میلاد

یلدا، به سُریانی ، میلاد است. زایش، تولد. به باور آشوریان میلاد خورشید است. زایش مهر ، به هنگامی که یکان یکان لشگر شب ، از پهنه و میدان جولانگاه شان، کم می شود و در برابر یورش روشنایی و مهر، پا پس می گذارد.یلدا ، زادروز شمش است. الهه مهر و خورشید. و با آن ایشتار ، الهه جنگ و زیبایی، به باور آشوریان که، به پیش می تازد تا آغاز بهار و نوروز ، که سر از دنیای زیرین بر می آورد.

به هنگامی  که «ایشتار» به دنیای زیرین ، نزد خواهرش ارشکیگال می رود. به دنیای مردگان. همچنان که یک به یک زینت آلات را از تن بر می آورد ، در خانه هفتم ، به ارشکیگال می رسد.در این هنگام است که با راه یافتن ایشتار ، به دنیای مردگان، دنیای زیرین،  بر زمین هم  سبزه و گل از طبیعت رخ بسته، خشک و پژمرده می شوند. طبیعت، به خواب می رود، همچون دنیای مردگان. چنین است که ایشتار ، لخت و عور ، در برابر  خواهر ، فرمانروای دنیای مردگان ، تحقیر شده می ایستد. با سپری شدن زمانی چند ، ایشتار ، به شرط، به  زمین بر می گردد. و آن گاه ، طبیعت ، زندگی دیگر باره یافته و همه سبزه ها و گل و سرزندگی ، به زمین بر می گردد. و این ، به هنگام آغاز بهار ، نوروز است. و بدین سان جشن «نیسان» ، یا «اکیتو» ، دوازده روز ، تا نوروز می پاید.

«یلدا»، آغاز چنین خیزشی است. خیز بلند لشگر روشنایی، سرسبزی و سرزندگی ، تا بهاران. مسیحیان میلاد حضرت عیسی مسیح را هم ، پس از گذشت یک قرن از آغاز مسیحیت، گرامی می دارند و چون دریافتن روز دقیق میلاد ، در تردید می مانند، روز زایش خورشید، میلاد مهر را که 25 دسامبر بود و رومیان هم آن را  پاس می داشتند و آشوریان و پارسیان هم در ایران و بین النهرین به عنوان زایش مهر ، به عنوان عید میلاد عیسی مسیح، بر می گزینند. حال آن که میلاد مسیح ، که می گویند شبانان، گوسفندها را به چرا می بردند، که ستاره ای در آسمان ، بدرخشید و بر کلبه زادگاه مسیح فرود آمد ، می باید بهار یا آغاز پائیز بوده باشد.

و این چنین است که‌‌ »یلدا» ، می شود میلاد، یا به گونه ای میلاد می شود یلدا. در عصر باستان ، آئین های فرهنگی میان ملت ها و اقوام، یگانه بود. همچنان که آئین های دیرینی چون ،‌آب ریزان ، میترایی ها و رومی و بعدتر مسیحیان ، زنده نگاه می داشتند. یا نوروز که آئین نیسان می شود‌، یا نیسان ، نوروز می شود. بسیاری از آئین ها ، در باور ملت ها و اقوام باستان، یگانه، با نزدیک به هم بودند. با قبول مسیحیت از سوی آشوریان و ارامنه و پس از آن تغییرات تقویم میلادی ، به سبب شمارش نکردن سال های کبیسه ، شکل گرفتند. روزهای حساب نشده سال های کبیسه ، به تقویم اضافه شدند.از این رو است که میلاد مسیح ، از یلدا جدا می شود.و نیسان هم از نوروز. یا این همه ، آشوریان و ارمنیان هر دو آئین را گرامی می دارند.

این جابه جایی روزها ، در تقویم میلادی و  «گریگوری»  چنان می شود ، که آشوریان25 دسامبر را ، زادروز مسیح می پندارند و ارمنیان ، ششم ژانویه را زادروز مسیح می دانند. این چنین است که در باور آشوریان، میلاد ، دو روز می شود، یلدای باستان در پیش از تاریخ و میلاد ، زایش خورشید و میلاد مسیح... .
منتشر شده در روزنامه اعتماد 30 آذرماه سال 1398
نوشته  استاد آلبرت کوچویی http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/page/1446/16/%d8%b5%d9%81%d8%ad%d9%87-%d8%a2%d8%ae%d8%b1